Na czym polega preprodukcja filmu?

Mówi się, że film powstaje trzy razy:

• podczas ustalania i projektowania konceptu filmu
• podczas realizacji filmu czyli „na zdjęciach”
• podczas montażu i postprodukcji

Podczas każdego z tych etapów tworzony film może ulec zmianie. Warunki, które nas otaczają i czynniki zewnętrzne oraz przypadki losowe prowadzą do organicznej przemiany bazowych koncepcji filmu, aby dać w finale dzieło artystyczne, stworzone z połączenia pracy i doświadczenia wielu pracowników ekipy filmowej. Każda, choćby największa produkcja zderza się z przeciwnościami i sytuacjami kryzysowymi, które mają wpływ na końcowy efekt. Niektórzy twierdzą wręcz, że te kryzysy i ograniczenia, które spotykają twórców, są stymulujące i prowadzą do zaistnienia idei i pomysłów realizacyjnych, które nie powstałyby, gdyby tych ograniczeń nie było.

Film fabularny, reklamowy lub teledysk są produktami często wymagającymi dużych nakładów finansowych jak i wielu ludzi, których trzeba zatrudnić. Jest to swego rodzaju projekt biznesowy. Ktoś inwestuje pieniądze, czas i siły kreatywne, marząc o stworzeniu arcydzieła. Jak w każdym biznesie należałoby podjąć kroki, które optymalizują, albo chociaż obniżają ryzyko porażki. Czy jest to możliwe w przypadku filmu? Jakie mamy do tego narzędzia?

Koncepcja filmu powstaje jako myśli i wyobrażenie. Sam tekst scenariusza, niestety, jest bardzo niemiarodajnym nośnikiem pomysłu na film. Każda osoba, która czyta tekst ma w głowie inne wyobrażenie. Do skrystalizowania naszych wyobrażeń, a zarazem doprowadzenia do realizacji filmu, służą właśnie narzędzia i etapy preprodukcyjne.

Wzorami do naśladowania jeśli chodzi o preprodukcję od zawsze były “fabryki filmów” z Hollywood oraz profesjonalne produkcje filmów reklamowych. Wynika to zwyczajnie ze stosunku zainwestowanych pieniędzy do oczekiwanego zwrotu. To w tych produkcjach jednym z najważniejszych etapów jest ten pierwszy – PREPRODUKCJA. Ktoś może, powiedzieć: “Ja robię mały film artystyczny i nie oczekuję zysków z jego dystrybucji”. Zaznaczam wtedy, że kwestie finansowe to tylko czubek góry lodowej. PREPRODUKCJA pomaga i ułatwia na każdym polu realizacji filmu. Im lepiej przygotujemy się przed wejściem na plan filmowy, tym łatwiej będzie nam na etapie produkcji i postprodukcji i tym bliżej będziemy do osiągnięcia naszych wyobrażeń o końcowym produkcie.

Produkcję filmu łatwo przyrównać do budowy domu. Od tematyki planowania, po zakres prac i specjalizacji ekip, które muszą działać, bazując na pracy poprzednich wykonawców, aż do wszelkich błędów i niedopatrzeń, które mogą pojawić się na każdym etapie. Kiedy zamówiony kaloryfer, okazuje się 2cm za szeroki względem tego, co ekipa budowlana przygotowała, ponieważ projektant nie wziął pod uwagę, że do grubości tej konkretnej ściany trzeba doliczyć 1,5 cm tynku i płytek łazienkowych.

PREPRODUKCJA filmu to jak przygotowania do tej budowy. Podczas preprodukcji filmu zaczynamy od szkiców, pomysłów i planów. Szukamy inspiracji. Staramy się zebrać jak najwięcej opinii i doświadczeń innych ludzi. Głowimy się nad wszelkimi aspektami, jak choćby kierunki światła. Tworzymy projekty, wizualizacje, które ułatwią nam komunikację z wykonawcami. Rozważamy elementy, które mogą się nie udać i zakładamy plany awaryjne. Wedle potrzeb powstają storyboardy, moodboadry, animatiki, previsy, testy kamerowe, sceny próbne, schematy rozstawienia światła, kontrola planowanych lokacji i wiele innych spraw. Staramy się wszystko zaplanować i być przygotowanymi na wszelkie problematyczne przypadki. Co jeśli agregat się zepsuje? Mamy numer do straży pożarnej, która może nas wesprzeć swoim agregatem. Stedicam będzie pracował w plenerze? To może trzeba pomyśleć jak osłonić go przed wiatrem. Lokacja ma czujki dymu? Trzeba ustalić jak zrobić, aby ich nie uruchomiła nasza dymiarka. Masz w scenariuszu dziecko, a scena w której gra jest nocna? To zgodnie z prawem musisz ją zrealizować w dzień. Trzeba wymyślić jak to zrobić. Może chcesz ujęcia z wysokości, to trzeba pomyśleć nad odpowiednim zabezpieczeniem. Albo po prostu nie chcesz podczas zdjęć marnować czasu na zastanawianie się gdzie postawić kamerę i co zrobić ze światłem. Przykładów jest mnóstwo.

Preprodukcja to praca przygotowująca aspekty techniczne, artystyczne i organizacyjne. Jeżeli jest dobrze przeprowadzona, to plan przebiega sprawnie i bez nerwów. Bardzo docenia się doświadczonych i przygotowanych filmowców, którzy potrafią przewidywać co może ich spotkać podczas wykonywania zadań i jak mogą je przyspieszyć.

O narzędziach wspierających preprodukcję oraz ich praktycznym zastosowaniu dowiesz się podczas warsztatów operatorskich. Zobaczysz przykłady i efekty jakie pozwoliły uzyskać. Chodzi o to, abyś po projekcji powiedzieć: „Mój film wyszedł tak, albo nawet lepiej niż zaplanowałem”. To jest jeden z aspektów sztuki filmowej, którego uczymy.